Temel gıda ürünlerine yapay zeka denetimi! İhlaller hemen tespit edilecek

Gıda ürünlerinin fiyatlarında fahiş artış yapanlar ve haksız rekabet ortamı oluşturanlara yönelik yeni bir uygulama devreye giriyor. Rekabet Kurumu Başkanı Birol Küle, bundan sonra rekabet soruşturmalarında yapay zeka temelli araçları da kullanacaklarını, bu çalışmanın en temel çıktısının ise sık sık ihlal yapılan hizmet ve gıda sektörlerinde olacağını belirtti.

Başkan Küle, Kurumun son dönemde yürüttüğü soruşturmalar ile yapay zeka projesine ilişkin değerlendirmede bulundu. Enflasyonun kasım ayında aylık yüzde 2,24, yıllık yüzde 47,09 olarak açıklandığını hatırlatan Başkan Küle, tüketici fiyatlarında aylık bazda en yüksek artışın yüzde 5,1 ile gıda ve alkolsüz içecekler grubunda gerçekleştiğini belirtti.

TEMEL İHTİYAÇ ÜRÜNLERİ RADARDA

Rekabet Kurulu olarak özellikle dar gelirli vatandaşlar için büyük önem arz eden temel ihtiyaç ve gıda ürünlerine yönelik sektörlerde detaylı inceleme yürüttüklerini vurgulayan Küle, Kurulun 2015'ten 10 Eylül 2024'e kadar gıda, tarım, ormancılık, balıkçılık ve hayvancılık sektörlerinde 100'den fazla rekabet ihlali incelemesi gerçekleştirdiği bilgisini de paylaştı.

Küle, 2024 yılının ilk 9 ayında, 7'si soruşturma, 7'si ön araştırma olmak üzere 14 incelemenin sonuçlandığını aktararak, sözlerine şöyle devam etti:

Fiyat artışları ve katılığı yaşanan sektörleri yakından takip ediyoruz. Kırmızı ve beyaz et ile yumurta ve marketler önceliklerimiz arasında yer alıyor. Bu kapsamda 2024 yılında gıda ve bağlantılı sektörlerde tamamlanan soruşturmalar ambalajlı su, atıştırmalık ürünler, bal, fındık, baharat, beyaz et sektörlerine ilişkin oldu. Yakın dönemde, beyaz et sektöründe faaliyet gösteren teşebbüslere şu ana değin yaklaşık 1,2 milyar lira ceza kestik ve inceleme halen devam ediyor. Yumurta üretimi ve satışı alanındaki teşebbüslere 98 milyon lira, viyol sektöründe faaliyet gösteren teşebbüslere ise yaklaşık 55 milyon lira ceza verildi.

"YAPAY ZEKA İLE YAKIN TAKİBE ALACAĞIZ"

Söz konusu gıda ve hizmet sektörlerini mevutta bulunan geleneksel inceleme yöntemleriyle takip etmeye devam edeceklerini belirten Küle, "Yapay zeka temelli araçlarla artık bu sektörleri çok daha yakın takibe alacağız." ifadesini kullandı.

Başkan Küle, bu kapsamda Türkiye İstatistik Kurumu tarafından sağlanan çeşitli resmi veriler üzerinden alt sektörler de dahil öncü göstergelerin belirleneceğini belirterek, şunları kaydetti:

Bu öncü göstergelerle 'makine öğrenimi' algoritmaları kullanılarak potansiyel olarak gerçekleşebilecek fiyat ve benzeri piyasa anomalilerinin önceden tespit edilmesi, ayrıca aykırılık durumlarının diğer değişkenlerle de desteklenerek analiz edilmesini hedeflemekteyiz. Bu anlamda fiyat anomalilerinin görüldüğü sektörlerde resen ve süratle incelemeler gerçekleştireceğiz. Bu projemizin en temel çıktıları özellikle hizmet ve gıda sektörlerinde olacak. Kırmızı et, beyaz et, yumurta ve perakende sektörleri ile süpermarketleri artık yapay zeka destekli araçlarımızla da sürekli takip edecek ve gerektiğinde müdahalede bulunacağız.

Hilal Baldemir