İlginç Ramazan Gelenekleri: Farklı Ülkelerde Ramazan Nasıl Yaşanıyor?

Ramazan ayı, dünyanın dört bir yanındaki Müslüman topluluklar için sadece oruç tutma dönemi değil, aynı zamanda kendine özgü geleneklerin, ibadetlerin ve kültürel kutlamaların yaşandığı özel bir zaman dilimidir. Her ülkenin ve bölgenin Ramazan’a dair farklı ve renkli uygulamaları vardır. Bazı ülkelerde sahur ve iftar vakitlerinde özel yemekler hazırlanırken, bazılarında geleneksel müzikler ve gösteriler düzenlenir. Aynı zamanda camilerde gerçekleştirilen özel ibadetler ve toplu dualar, Ramazan ruhunu daha da güçlendirir. Bu içerikte, dünyanın çeşitli yerlerindeki Müslümanların Ramazan ayına özgü ilginç gelenekleri ve kutlamaları keşfedeceğiz.

Türkiye'de Ramazan Gelenekleri

Mahya Geleneği

Türkiye'de Ramazan ayının en dikkat çekici geleneklerinden biri, camilerin minareleri arasına asılan ışıklı yazılardır. "Mahya" adı verilen bu ışıklı yazılar, genellikle dini mesajlar veya Ramazan'la ilgili güzel sözler içerir. Özellikle Sultanahmet ve Süleymaniye gibi büyük camilerde görülen mahyalar, Ramazan gecelerinin vazgeçilmez unsurlarından biridir.

Ramazan Davulcusu

Türkiye'nin hemen her şehrinde ve köyünde, sahur vaktini haber vermek için sokaklarda dolaşan davulcular bulunur. Ellerindeki davulla ritimler çalarak insanları sahura kaldıran davulcular, Ramazan ayının en geleneksel figürlerindendir. Davulcular genellikle mani söyleyerek bahşiş toplarlar.

Şerbet ve Güllaç

Türk mutfağında Ramazan ayına özel tatlılar arasında güllaç başı çeker. İnce yufkaların sütle ıslatılıp gül suyu ve nar taneleriyle süslenmesiyle hazırlanan güllaç, iftar sofralarının vazgeçilmezidir. Ayrıca, çeşitli meyvelerden yapılan şerbetler de Ramazan ayında sıkça tüketilir.

Mısır'da "Fanus" ve Ramazan Sofraları

Fanus (Ramazan Feneri)

Mısır'da Ramazan'ın en belirgin sembollerinden biri "fanus" adı verilen renkli fenerlerdir. Bu gelenek, Fatımi döneminden kalmadır. Ramazan başlamadan önce evlerin ve sokakların bu renkli fenerlerle süslenmesi, Mısır'da büyük bir gelenektir. Çocuklar ellerinde fenerlerle dolaşarak Ramazan şarkıları söylerler.

Mevaid Rahman (Rahmet Sofraları)

Mısır'da "Mevaid Rahman" adı verilen hayır sofraları kurulur. Bu sofralar, hayırseverler tarafından finanse edilir ve özellikle fakir insanların iftar yapabilmesi için sokak ve meydanlara kurulur. Binlerce kişiye hizmet veren bu sofralar, Ramazan'ın dayanışma ruhunu en güzel şekilde yansıtır.

Khoshaf

Mısırlıların iftar sofralarının vazgeçilmezi "khoshaf" adlı tatlıdır. Kuru meyveler, ceviz ve kayısı gibi kuruyemişlerle hazırlanan bu tatlı, oruç açarken enerji vermesi için tercih edilir.

Endonezya'da Renkli Ramazan

Ketupat

Endonezya'da Ramazan Bayramı'nın simgesi olan "ketupat", pirinç tanelerinin özel örülmüş palmiye yapraklarından yapılan küçük torbalarda pişirilmesiyle hazırlanan bir yemektir. Geleneksel olarak bayramın ilk günü hazırlanır ve dağıtılır.

Bedug Çalma Geleneği

Endonezya'da iftar vaktinin geldiğini duyurmak için "bedug" adı verilen büyük davullar çalınır. Her camide bulunan bu davullar, iftar vaktinde ritimle çalınarak oruçluları sofraya davet eder.

Pasar Malam (Gece Pazarları)

Ramazan ayı boyunca kurulan "Pasar Malam" adlı gece pazarları, Endonezya'nın Ramazan kültürünün önemli bir parçasıdır. Bu pazarlarda iftar için çeşitli yemekler ve tatlılar satılır, insanlar alışveriş yapar ve Ramazan'ın neşesi yaşanır.

Fas'ta Ramazan Sofraları ve Gelenekler

Harira Çorbası

Fas'ta Ramazan'da iftar genellikle "harira" adı verilen geleneksel bir çorbayla açılır. Mercimek, nohut, domates ve baharatlarla hazırlanan bu besleyici çorba, Ramazan'ın simgesi haline gelmiştir.

Nafar (Ramazan Borazancısı)

Fas'ta iftar vaktini duyurmak için "nafar" adı verilen borazancılar görev yapar. Bu kişiler, iftar vaktinin geldiğini duyurmak için şehrin yüksek noktalarından borazan çalarlar.

Zellige ve Süslemeler

Fas evleri ve camileri, Ramazan ayında "zellige" adı verilen renkli Fas çinileriyle süslenir. Evlerin kapıları ve pencereleri özel Ramazan süslemeleriyle donatılır, mekânlar ışıklarla aydınlatılır.

Hint Altkıtasında Ramazan

Sehri Tola

Pakistan ve Hindistan'ın bazı bölgelerinde "Sehri Tola" adı verilen bir gelenek vardır. Sahur vaktinde, mahallenin yaşlıları evleri dolaşarak insanları sahura kaldırırlar. Bu kişilere "Sehri Tola" denir ve genellikle bir grup halinde dolaşırlar.

Pakora ve Samosa

Hint altkıtasında iftar sofralarının vazgeçilmezi, baharatlı patates dolgusu ve sebzelerle hazırlanan "samosa" ve "pakora" gibi kızartmalardır. Bu atıştırmalıklar, özellikle iftar vaktinde çay ile birlikte tüketilir.

Sheer Kurma

Ramazan Bayramı'nda hazırlanan "Sheer Kurma", süt, hurma, kuru meyveler ve kuruyemişlerle yapılan özel bir tatlıdır. Misafirlere ikram edilir ve bayramın ilk günü kahvaltıda yenir.

Suudi Arabistan'da Ramazan

Hurma ve Zemzem

Suudi Arabistan'da iftar genellikle hurma ve zemzem suyu ile açılır. Peygamber Efendimizin sünnetine uygun olarak, oruç açmadan önce üç hurma yemek ve su içmek gelenekseldir.

Ramazan Çadırları

Özellikle Mekke ve Medine'de, hacılar ve ziyaretçiler için büyük Ramazan çadırları kurulur. Bu çadırlarda iftar yemekleri verilir ve teravih namazları kılınır.

Kınah (Henna) Geceleri

Suudi Arabistan'ın bazı bölgelerinde, Ramazan'ın 15. gecesinde kadınlar için "Kınah Geceleri" düzenlenir. Bu gecelerde kadınlar bir araya gelerek ellerine kına yakarlar ve özel yemekler yerler.

Bosna-Hersek'te Ramazan Geleneği

Ramazanska Topovi (Ramazan Topları)

Bosna-Hersek'te iftar vaktinin geldiğini duyurmak için top atışı yapılır. "Ramazanska Topovi" adı verilen bu gelenek, Osmanlı döneminden kalmadır ve hala devam etmektedir.

Somun Ekmeği

Bosna-Hersek'te Ramazan ayına özel pişirilen "somun" ekmeği, iftar sofralarının vazgeçilmezidir. Yuvarlak şekilli ve ortası çukur olan bu özel ekmek, sadece Ramazan ayında pişirilir.

Bajram (Bayram) Hazırlıkları

Ramazan'ın son günlerinde Bosna evleri tamamen temizlenir, "bajram" (bayram) için özel yemekler hazırlanır. Baklava gibi tatlılar yapılır ve bayram sabahı ailece yenir.

Nijerya'da Ramazan Gelenekleri

Kilishi

Nijerya'da Ramazan ayında en çok tüketilen yiyeceklerden biri "kilishi" adı verilen baharatlı kurutulmuş et ürünüdür. İftar sofralarının vazgeçilmezi olan kilishi, protein açısından zengindir.

Çocukların Ev Ziyaretleri

Nijeryalı çocuklar, Ramazan ayında evleri ziyaret ederek şarkılar söyler ve hediyeler toplarlar. Bu gelenek, Batı'daki Cadılar Bayramı'na benzerlik gösterir ancak dini bir bağlamı vardır.

Asalatu (Toplu İbadet)

Nijerya'da Ramazan gecelerinde "Asalatu" adı verilen toplu ibadetler düzenlenir. Mahalle sakinleri bir araya gelerek Kur'an okur, dua eder ve sohbet ederler.

Malezya'da Ramazan Pazarları

Pasar Ramadan

Malezya'da Ramazan ayı boyunca her gün kurulan "Pasar Ramadan" adlı iftar pazarları, ülkenin en renkli geleneklerindendir. Bu pazarlarda yüzlerce farklı yemek ve tatlı satılır, insanlar iftar için alışveriş yaparlar.

Bubur Lambuk

Malezya'da Ramazan ayına özgü bir pirinç lapası olan "Bubur Lambuk", camilerde pişirilir ve halka ücretsiz dağıtılır. Her caminin kendine özgü bir tarifi vardır ve insanlar farklı camilerin Bubur Lambuk'unu tatmak için sıraya girerler.

Pelita (Yağ Lambaları)

Malezya'da evler ve camiler, Ramazan ayında "pelita" adı verilen geleneksel yağ lambalarıyla aydınlatılır. Bu lambalar, Ramazan'ın manevi atmosferini güçlendirir.

İran'da Sofra Gelenekleri

Zoolbia ve Bamieh

İran'da Ramazan ayında en çok tüketilen tatlılar arasında "zoolbia" ve "bamieh" gelir. Şerbette bekletilen bu hamur tatlıları, iftar sofralarının vazgeçilmezidir.

Hafızlık Yarışmaları

İran'da Ramazan ayı boyunca Kur'an-ı Kerim hafızlık yarışmaları düzenlenir. Bu yarışmalar televizyonda yayınlanır ve büyük ilgi görür.

Ash Reshteh

İran'da Ramazan ayında pişirilen geleneksel bir çorba olan "Ash Reshteh", erişte, baklagiller ve yeşilliklerle hazırlanır. İftar sofralarının önemli bir parçasıdır.

Ramazan ayı, dünyanın farklı köşelerindeki Müslümanlar tarafından çeşitli gelenekler ve ritüellerle kutlanır. Her kültür, Ramazan'a kendi renklerini ve lezzetlerini katar, ancak ortak olan şey, bu mübarek ayın getirdiği manevi atmosfer ve dayanışma ruhudur. Farklı ülkelerdeki Ramazan geleneklerini öğrenmek, İslam dünyasının zengin kültürel mirasını anlamak açısından önemlidir.

Bu gelenekler bize gösteriyor ki, Ramazan sadece oruç tutmakla sınırlı değil, aynı zamanda toplumsal bağları güçlendiren, kültürel değerleri yaşatan ve nesilden nesile aktaran zengin bir hazinedir.