Geçtiğimiz günlerde mülkiyeti gerçek ve tüzel kişilere ait olan tarım arazilerine ilişkin bir düzenleme gündem olmuştu. Yürürlüğe giren kanunla iki yıl üst üste ekilmeyen tarım arazileri, Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından tarımsal amaçlı ekim dönemlerinde kiraya verilecek.
Birçok kişinin kafasını karıştıran ve akıllarda soru işareti bırakan konuyla ilgili kanun çıktı. Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından hazırlanan İşlenmeyen Tarım Arazilerinin Tarımsal Amaçlı Kiraya Verilmesine İlişkin Yönetmelik, Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe girdi.
Yeni yönetmelik gereği, mülkiyeti gerçek ve tüzel kişilere ait ve üst üste iki yıl boyunca işlenmeyen tarım arazilerinin, Bakanlık tarafından tarımsal amaçlı sezonluk olarak kiraya verilmesine ilişkin iş ve işlemler kanuna göre yapılacak.
Bakanlık vasıtasıyla kiraya verilecek tarım arazilerinin rayiç kira bedelini tespit etmek ve kiralama işlemlerini organize etmek amacıyla Arazi Kiralama Komisyonu oluşturulacak. Arazi Tespit Komisyonu il müdürlüğünde il müdür yardımcısı veya şube müdürü, ilçe müdürlüğünde ilçe müdürü başkanlığında toplanacak.
Yönetmelikte, kiraya verilecek tarım arazileri, "Toprak, topografya ve iklimsel özellikleri tarımsal üretim için uygun olup, hâlihazırda tarımsal üretim yapılan veya yapılmaya uygun olan veya imar, ihya, ıslah edilerek tarımsal üretim yapılmaya uygun hale dönüştürülebilen araziler" şeklinde tanımlandı.
Tespit komisyonu üyeleri kendilerine, eşlerine veya birinci derece kan ve kayın hısımlarına ait tarım arazileri ile ilgili yapılan itirazın incelenmesinde görevli olmayacak. Arazi Tespit Komisyonu; kadastro parsel verileri, uydu görüntüleri, coğrafi bilgi sistemleri, diğer kamu kurumlarından elde edilecek veriler üzerinden yapılacak çalışmalar ve yerinde gerçekleştirilecek arazi kontrolleri ile işlenmeyen tarım arazilerini tespit edecek. Tespit çalışmalarına altlık teşkil edebilecek veriler Bakanlıkça sağlanacak.
İşlenmeyen tarım arazilerinin tespit edilmesinde, içinde bulunulan yılın 1 Eylül tarihi ile bölgelere ve koşullara göre değişen hasat dönemi dikkate alınarak en geç takip eden yılın 31 Ağustos tarihine kadar olan süre baz alınacak.
Tespiti yapılan işlenmeyen tarım arazileri Bakanlık tarafından kontrol altında olan kayıt sistemleri ile karşılaştırılarak kontrol edilecek. Arazi Tespit Komisyonu tarafından yapılan kontrol sürecinin tamamlanmasının ardından, ekonomik bütünlüğü sağlayan parseller ve ekonomik bütünlük kapsamı dışında kalıp Arazi Tespit Komisyonunca ekonomik tarımsal üretim yapılacağı değerlendirilen parseller tespiti yapılacak. Dikili ve örtü altı tarım arazileri kiralama işlemleri kapsamına alınmayacak.
Kira bedeli, Komisyon tarafından karar verilen edilen rayiç kira bedelinden düşük olamayacak. Komisyon, kesinleşen kiralanacak tarım arazileri listesini, elektronik ortamda ve il müdürlüğü internet sitesinde yedi gün süre ile ilan edecek.
Ayrıca bu listelerde kiracıların bu arazilerde yetiştirebilecekleri ürün ve ürün gruplarının da bilgisine yer verilecek.
Bu tarım arazilerinin kiralanmasında öncelikli olarak; kiraya verilecek tarım arazisinin bulunduğu yerleşim yerinde ikamet edenler, sivil toplum kuruluşlarına ve meslek odaları dikkate alınacak.
Kiracı kanun gereğince, kiralama sezonu boyunca kiraladığı tarım arazisi üzerinde, tarımsal üretim planlaması kapsamında belirlenen ürün/ürün gruplarını üretmekle, genel tarımsal üretim tekniklerine riayet etmekle, toprağın yapısını bozacak uygulamalardan kaçınmakla, arazi üzerindeki çok yıllık bitkiler ve varsa sabit tesisleri korumakla yükümlü tutulacak.
Hilal Baldemir