Ticaret Bakanlığı Reklam Kurulu, sosyal medya fenomenlerine yönelik incelemelerine büyük bir titizlikle devam ediyor. Bu kapsamda Influencer olarak sosyal medyada faaliyet gösteren 11 kişiye bu yılın ilk 6 ayında 6 milyon 388 bin lira ceza kesildi.
Sosyal medya platformlarında yapılan reklam ve tanıtımları mercek altına alan Ticaret Bakanlığı Reklam Kurulu, geçen yıl 5, bu yılın ilk yarısında ise 11 sosyal medya ünlüsüne toplam 6 milyon 388 bin 802 lira para cezası uygulanmasına karar verdi. Bu isimlerin vergi ödememek için paylaşımlarında yasal yükümlülükleri yerine getirmedikleri tespit edildi.
Ticaret Bakanlığı Reklam Kurulu mevzuatında "sosyal medya etkileyicisi" olarak ifade edilen "influencer"ların faaliyetlerinin denetlenmesi amacıyla Reklam Özdenetim Kurulu görevlendirilmiş ve Sosyal Medya Reklamlarının Yapay Zeka ile Taranması Projesi Mart 2022'de faaliyete geçmişti.
Bu yeni projeyle son 2 yılda influencer paylaşımlarının reklam olduğunun açık ve anlaşılır şekilde ifade edilmeme oranı yüzde 57'den yüzde 11'e kadar düştü.
Kurulun gerçekleştirdiği faaliyetler sonucu tüketicilerin son dönemlerde sosyal medya reklamlarına ilişkin farkındalığının ve bilincinin artmasıyla bu konuda yapılan başvuru sayısında da artış gerçekleşti.
Uzmanlar tarafından tüketici şikayetleri detaylı olarak incelenerek başvuru şartlarını sağlayanlar değerlendirmeye alındı. Kurulun aykırılık gördüğü durumlarda da gerekli idari yaptırımlar uygulandı.
Kurul tarafından, influencerlara bu yılın ilk 6 ayında 39 durdurma cezası, 11 durdurma ve idari para cezası uygulanmasına karar verildi. Durdurma cezası yaptırımı kapsamında mevzuata aykırı yayınlanan reklamların düzeltilmesi veya kaldırılması istendi.
Geçen yıl için mevzuata aykırı reklam yapan bir influencer hakkında uygulanan idari para cezası 347 bin 128 lira iken bu tutar yeniden değerleme oranında artırılarak 2024 yılında 550 bin 59 liraya çıktı.
Geçen yıl 5 influencera 1 milyon 352 bin 808 lira idari para cezası uygulanırken bu yılın ilk 6 ayında ise 11 influencera toplamda 5 milyon 35 bin 994 lira idari para cezası uygulanmasına karar verildi. Böylelikle, son 1,5 yıllık dönemde sosyal medya fenomenlerine toplam 6 milyon 388 bin 802 lira para cezası kesildi.
2023 yılında toplam 77 sosyal medya hesabına idari yaptırım uygulanırken bu rakam henüz 2024'ün ilk yarısında 50'ye ulaştı. Influencerlarca yapılan paylaşımlarda bir markaya ait ürün veya hizmet reklamının yapıldığı ancak bunun açık şekilde reklam olduğunun belirtilmediği veya örtülü tanıtım yapıldığının tespit edildiği gerekçesiyle idari yaptırım uygulandı.
Bunun yanı sıra bazı paylaşımlarda, yasak olan sağlık beyanı içeren ifadelerin olması, klinik, hastane, doktor gibi sağlık hizmetlerine yönlendirmesi, mevzuata göre reklamı yasak ürünlerin tanıtımının yapılması, kozmetik ürün tanımını aşan ifadelerin kullanılması, takviye edici gıda reklamında mevzuata aykırı ifadelerin yer alması gibi sebeplerle de bazı influencerlara idari yaptırım uygulanmasına karar verildi.
Hilal Baldemir