Dolaylı AR-GE teşvikleri 59 milyar TL’ye ulaştı

AR-GE faaliyetlerine yönelik dolaylı teşviklerde büyük artış oldu. 2023 yılında teşvik miktarı yüzde 126,7 oranında artarak 59 milyar 332 milyon TL'ye yükseldi. En fazla teşvikten yararlanan sektörler imalat sanayi ve bilgi-iletişim oldu.

Türkiye’de AR-GE faaliyetlerini teşvik etmek amacıyla sağlanan dolaylı vergi teşvikleri, 2023 yılında önemli bir artış gösterdi. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2022 yılında 26 milyar 169 milyon TL olan dolaylı AR-GE teşvikleri, yüzde 126,7 oranında artarak 2023 yılında 59 milyar 332 milyon TL’ye ulaştı.

2023 yılında dolaylı AR-GE teşvikleri içinde en büyük pay 34 milyar 810 milyon TL ile kurumlar vergisine ait oldu. Bunu, 23 milyar 661 milyon TL ile gelir vergisi stopaj teşviki, 815 milyon TL ile gelir vergisi desteği ve 46 milyon TL ile katma değer vergisi (KDV) teşvikleri izledi.

Beyan edilen toplam 59 milyar 332 milyon TL'lik dolaylı teşvikin yüzde 43,2’si imalat sanayi, yüzde 42,6’sı bilgi ve iletişim sektörü ve yüzde 5’i mesleki, bilimsel ve teknik faaliyetler tarafından kullanıldı. İmalat sanayi alt sektörlerinde motorlu taşıt, bilgisayar, elektronik ve elektrikli teçhizat üreticileri en yüksek teşvikleri aldı.

Dolaylı teşviklerden yararlanan 9 bin 30 girişimin yüzde 88’i küçük ve orta ölçekli işletmeler (KOBİ) oldu. Toplam teşvik tutarının yüzde 36,1’i KOBİ’lere sağlanırken, büyük ölçekli girişimler yüzde 63,9 oranında destek aldı. KOBİ’ler için sağlanan teşvikler, ağırlıklı olarak orta ölçekli işletmelere tahsis edildi.

Dolaylı teşviklerin etkisiyle Türkiye'deki AR-GE harcamaları 2023 yılında 246 milyar TL’ye ulaştı. 2009’da yüzde 13,3 olan dolaylı teşviklerin AR-GE harcamalarındaki payı, 2023’te yüzde 24,1’e yükseldi.

Uzmanlar, dolaylı AR-GE teşviklerinin teknoloji odaklı büyüme ve inovasyonun desteklenmesi açısından kritik önem taşıdığını belirtiyor. Teşviklerin artışı, özellikle KOBİ’lerin AR-GE kapasitelerini artırarak yerel ekonomiyi desteklemesine olanak sağlıyor.